Blog

Raport ESG “Szanse i ryzyka” znajduje się pod linkiem.

W drugiej edycji badania przeprowadzonego przez Instytut Badań Rynkowych i Społecznych IBRiS oraz QualityWatch wzięło udział blisko 200 podmiotów z branży budowlanej, przemysłowej, handlu i usług, w tym organizacje opracowujące już raporty ESG oraz firmy zatrudniających od 50 do 500 pracowników.

• Duże firmy wymagają od swoich mniejszych kontrahentów wprowadzenia zasad ESG.
• Wdrożenie strategii ESG to warunek stawiany firmom przez instytucje finansujące.
• ESG zaczyna być szansą na znalezienie nowych klientów oraz utrzymanie się w biznesie.
• W firmach rosną obawy o koszty wprowadzenia ESG – to może być nawet 15 proc. przychodów.
• Rośnie zapotrzebowanie na ekspertów, a tych brakuje.

Koncepcja ESG przestaje być przedsiębiorcom obca. Lepiej lub gorzej temat ESG zna już 77 proc. badanych (w poprzednim badaniu przeprowadzonym pod koniec 2022 r. odsetek ten nie przekraczał 50 proc.). Wzrost świadomości ESG widać we wszystkich branżach. Mało tego, prawie połowa menedżerów podkreśla, że ESG będzie się rozwijać (rok wcześniej wierzył w to co trzeci pytany).

–  Od poprzedniego badania minął zaledwie rok, a patrząc na to, co wydarzyło się w firmach w temacie ESG, to spokojnie możemy mówić o latach świetlnych. Wzrost świadomości przedsiębiorstw jest bardzo duży, choć wciąż – jak przyznaje biznes – pozostaje sporo niewiadomych – zauważa Marta Biernacka-Miernik, członkini zarządu Polskiego Stowarzyszenia ESG.

Jak zauważają respondenci, ESG w ich firmach to już nie tylko nacisk na elementy środowiskowe (E), ale też społeczne (S) i korporacyjne (G). Przedsiębiorstwa inwestują m.in. w kapitał ludzki i warunki pracy, infrastrukturę (np. sprzęt IT) oraz poprawę efektywności energetycznej.

Nad strategią zrównoważonego rozwoju pracuje blisko połowa firm – 44 proc. (dwa razy więcej niż w 2022 r.). Nawet podmioty nieobjęte obowiązkiem raportowania wiedzą, że informacji będą od nich oczekiwać kontrahenci, inwestorzy czy banki.

– Co więcej, 49 proc. firm już wie, że bez ESG nie ma współpracy z korporacjami. Mówimy o wzroście aż o 23 p.p. w stosunku do poprzedniego badania. To przełom – mówi Marcin Duma, prezes IBRIS.

Co ważne, coraz więcej podmiotów dostrzega w strategii ESG korzyści i szanse na rozwój. Firmy mówią o oszczędności energii oraz łatwiejszym dostępie do zewnętrznego finansowania. Co trzecia spodziewa się, że wdrożenia ESG będą od niej oczekiwały instytucje przyznające granty unijne i inwestorzy, 19 proc. wskazuje na zleceniodawców i oferentów przetargów, a 17 proc. na zleceniobiorców. Wśród korzyści pytani wymieniają też poprawę relacji z kontrahentami, poprawę wizerunku oraz integrację zespołu.

– ESG to nie jest kolejna danina czy obowiązek. To jest inny sposób myślenia o zyskach, które przynosi działalność. Zyskach, które do firmy wracają, choć nie w postaci konkretnych kwot – zwraca uwagę Piotr Szawiec, dyrektor zarządzający QualityWatch.

W procesie wdrażania zmian ważną rolę odgrywają zarówno doradcy wewnętrzni – 55 proc. badanych przyznaje, że strategie ESG w ich firmach powstały wewnątrz organizacji, jak i zewnętrzni – większość miała już do czynienia z firmami i ekspertami oferującymi usługi doradcze w zakresie ESG, głównie z firmami doradczymi, kancelariami prawnymi i uczelniami. Oceniając tę współpracę, firmy wskazują na pewne niedogodności, m.in. zbyt szeroką paletę proponowanych usług oraz ich wysoką cenę.

Doradcy z kolei wskazują, że podmioty, które mają być liderami ESG, powinny rozwijać własne zespoły. Również wśród badanych pojawia się przekonanie, że bezpieczniej jest szukać kompetentnej osoby wewnątrz organizacji. Realizację zadań powierzają więc zespołom odpowiedzialnym za PR, komunikację i CSR, wychodząc z założenia, że kompetencje komunikacyjne są istotne dla wspierania zaangażowania pracowników w budowanie wizerunku organizacji stawiającej na zrównoważony rozwój.

W tym kontekście firmy powinny jednak pamiętać o zasadniczej różnicy pomiędzy CSR a ESG. Dlatego też część badanych podmiotów wychodzi z założenia, że za ESG w organizacji powinny odpowiadać piony audytu wewnętrznego lub compliance. Co więcej, dla sukcesu nowo powołanych zespołów kluczowa jest bezpośrednia współpraca z zarządem – liderem projektu powinien być członek zarządu.

Przedsiębiorstwa często nie są w stanie wskazać kosztów wprowadzanych zmian. Wyliczają jednak, że te wiążą się najczęściej z większym obciążeniem pracą menedżerów odpowiedzialnych za nowy obszar, jakim jest ESG, koniecznością zatrudnienia pracowników, wynagrodzeniami dla doradców, inwestycją w narzędzia do zbierania danych, edukacją, szkoleniami etc. Równocześnie rośnie w firmach troska o koszty wprowadzenia transformacji. Badani szacują je nawet na 15 proc. przychodów.

Co ważne jednak, połowa pytanych w transformacji ESG upatruje szansy, a nakłady, które musi ponieść traktuje jako inwestycję, licząc na nowych klientów, oszczędności i dostęp do finansowania. Firmy wiedzą też, że od ESG nie ma już też odwrotu – 45 proc. spodziewa się, że kontrahenci i podwykonawcy będą od nich wymagać wdrożenia zasad ESG. Z drugiej strony pojawia się obawa o utratę kontrahentów i podwykonawców, którzy nie będą w stanie dostosować się do nowych wymagań. Dlatego już dziś duże organizacje oferują im wsparcie i szkolenia.

Brak wiedzy i narzędzi do raportowania w ramach łańcuchów dostaw oraz niewystarczająca liczba ekspertów z doświadczeniem we wdrażaniu rozwiązań ESG to największe problemy firm.

Obawy przedsiębiorstw budzi też konieczność zbierania i przekazywania informacji zgodnie z wymaganiami dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive). W efekcie jej zapisó1) przedsiębiorstwa, które nie zostaną objęte nowymi obowiązkami raportowymi, i tak mogą spotkać się z koniecznością przekazywania danych swoim kontrahentom

Respondenci zwracają też uwagę na brak narzędzi, z których mogliby korzystać, by sprawnie zbierać informacje od kontrahentów, a następnie je raportować.

Aż jedna trzecia firm ocenia, że barierą w rozwoju ESG są zasoby ludzkie. Z kolei 40 proc. ankietowanych wskazuje na dostęp do ekspertów/doradców od ESG. Problem się nasila. Pod koniec 2022 r. na zasoby ludzkie jako barierę wskazywała co czwarta firma, a na utrudniony dostęp do doradców – co piąta.

– Analizując wyniki badań, zdefiniowaliśmy pięć wiodących tematów w zakresie ESG. To konieczność raportowania w ramach łańcuchów dostaw, w tym wypracowania odpowiednich narzędzi, a także wyszkolenia ekspertów zrównoważonego rozwoju. W kontekście współpracy z doradcami potrzebujemy opracować modele tej współpracy i określić zakres oferowanych usług. Ważna jest także zmiana nastawienia do ESG, w tym edukacja małych i średnich podmiotów, a także wzrost świadomości korzyści płynących z ESG – wylicza Joanna Dargiewicz-Rożek, członkini zarządu Polskiego Stowarzyszenia ESG.