Ratingi ESG to sposób na zmierzenie wyników w obszarach środowiskowym, społecznym oraz zarządczym, jakie osiągają przedsiębiorstwa, a także poziomu ich narażenia na związane z tymi obszarami ryzyka. Ocena, którą uzyskają przedsiębiorstwa ma wpływ nie tylko na ich postrzeganie, ale również na wyniki finansowe – zwłaszcza gdy z ratingów korzystają inwestorzy. Po prowadzonych od dłuższego czasu pracach analitycznych nad wiarygodnością i porównywalnością ratingów ESG Komisja Europejska złożyła wniosek rozporządzenia w tym zakresie.
Działalność agencji ratingowych wzbudza coraz większe wątpliwości. Dzieje się tak przede wszystkim z uwagi na fakt, że nie ma jednej, uniwersalnej metody analizy danych ESG. Każdy podmiot oceniający wyniki przedsiębiorstw w obszarze ESG bierze pod uwagę odmienne parametry, co prowadzi do sytuacji, w której konkretna firma może uzyskać zupełnie inną ocenę u różnych dostawców usług ratingowych. Z uwagi na dynamiczny rozwój tych usług, wzrost popytu na ratingi ESG i ich znaczenie na rynku, obiekcje co do działalności agencji ratingowych nie umykają uwadze także Komisji Europejskiej.
13 czerwca 2023 r. Komisja opublikowała sustainable finance package, w ramach którego zaproponowała wniosek rozporządzenia w sprawie przejrzystości i rzetelności działalności ratingowej z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego (ESG). Wskazała w nim, że ratingi ESG mają coraz większy wpływ na funkcjonowanie rynków kapitałowych oraz na zaufanie inwestorów do zrównoważonych produktów, w szczególności stanowiąc źródło informacji na potrzeby strategii inwestycyjnych – a niestety nie funkcjonują prawidłowo.
Jako główne problemy Komisja zidentyfikowała:
- brak przejrzystości w odniesieniu do charakterystyki ratingów ESG, metodyk ich sporządzania i źródeł danych,
- brak jasności co do działalności dostawców ratingów ESG,
- brak możliwości podejmowania świadomych decyzji w odniesieniu do ryzyk, skutków i możliwości związanych z ESG przez interesariuszy oraz same oceniane podmioty.
Wniosek ma na celu zaradzenie wymienionym problemom – przede wszystkim poprawę jakości informacji na temat ratingów ESG. Co ważne, nie będzie on harmonizować metodyk obliczania ratingów ESG, lecz tylko zwiększać ich przejrzystość – dostawcy zachowają pełną kontrolę nad stosowanymi przez siebie metodykami i będą nadal niezależne w ich wyborze, co zapewni dostępność różnych podejść na rynku ratingów ESG (tj. ratingi ESG mogą się różnić między sobą i obejmować różne obszary). Kluczowe będzie natomiast udzielenie wszystkim zainteresowanym stronom informacji na temat ich sporządzania.
Za „rating ESG” wniosek uznaje „opinię, ocenę punktową lub połączenie obu tych elementów, które dotyczą podmiotu, instrumentu finansowego, produktu finansowego, profilu ESG lub charakterystyki ESG danego przedsiębiorstwa, ekspozycji przedsiębiorstwa na ryzyka ESG lub wpływu przedsiębiorstwa na ludzi, społeczeństwo i środowisko i które opierają się na ustalonej metodyce i określonym systemie rankingowym kategorii ratingowych oraz są udostępniane osobom trzecim, niezależnie od tego, czy taki rating ESG jest wyraźnie oznaczony jako rating czy ocena punktowa ESG”.
Warto zwrócić uwagę także na fakt, że zgodnie z planowanym rozporządzeniem osoby prawne mające siedzibę w Unii, które chcą sporządzać ratingi ESG, będą musiały uzyskać na taką działalność zezwolenie Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA – European Securities an Markets Authority). Odrębne wymogi przewidziano natomiast dla dostawców ratingów z państw trzecich (np. uzyskanie decyzji w kwestii równoważności przez takiego dostawcę lub możliwość zatwierdzenia sporządzanych przez niego ratingów przez dostawcę z siedzibą w Unii). Dla wszystkich dostawców ratingów ESMA będzie prowadzić publicznie dostępny rejestr.
Na dostawców ratingów ESG zostaną także nałożone liczne obowiązki takie jak:
- utrzymywanie odpowiednich wymogów organizacyjnych, procesów i dokumentów dotyczących zarządzania,
- oddzielenie działalności w zakresie ratingów od innych rodzajów działalności,
- zapewnienie odpowiedniej wiedzy i doświadczenia analitykom ratingowym, pracownikom i innym osobom zaangażowanym w sporządzanie ratingów ESG,
- obowiązek rejestracji działalności w zakresie ratingów ESG,
- posiadanie mechanizmu przyjmowania i rozpatrywania skarg,
- zakaz outsourcingu ważnych funkcji operacyjnych,
- nakaz publicznego ujawniania metodyk, modeli i kluczowych założeń ratingowych,
- zapewnienie niezależności i unikanie konfliktów interesu.
Warto obserwować wniosek Komisji dotyczący ratingów, ponieważ z pewnością wywrze on ogromny wpływ na rynek agencji ratingowych i publikowane przez nie oceny ESG.
Autorka: Maria Papis, Kancelaria DZP